Seksueel kindermisbruik omvat alle vormen van strafbaar seksueel gedrag waarbij een pleger misbruik maakt van een leeftijds- of machtsverschil met een minderjarig slachtoffer. Seksueel kindermisbruik is dus een overkoepelende term voor alle handelingen zoals het betasten van minderjarigen, masturbatie in hun bijzijn, het laten verrichten van seksuele handelingen door een minderjarige, hem of haar dwingen om seksueel (getint) beeldmateriaal van zichzelf te delen en orale, vaginale of anale penetratie met handen, geslachtsdeel of voorwerpen.

Er is een groot verschil tussen het ervaren van seksuele gevoelens voor minderjarigen en het plegen van seksueel kindermisbruik. Het merendeel van de mannen die seksuele gevoelens voor minderjarigen ervaren, hebben geen enkele intentie om misbruik te plegen. Ze worstelen weliswaar met hun geaardheid, maar willen minderjarigen beslist geen pijn doen. Gedrag en fantasieën hoeven dus niet samen te vallen. Het is zwaar om een dergelijke seksuele voorkeur te accepteren, ermee te leven en ermee om te gaan. Hierover praten kan al helpend werken. Daarnaast kan een gerichte behandeling helpen om je seksuele voorkeur te accepteren en veilig te leren omgaan met deze gevoelens.

Pedofilie is een seksuele voorkeur voor minderjarigen die nog geen secundaire geslachtskenmerken vertonen (zoals verlaging van de stem, haargroei, borstontwikkeling, etc). Meestal gaat het om minderjarigen jonger dan 13 jaar. Sommige mensen met pedofiele gevoelens voelen zich alleen aangetrokken tot minderjarigen, terwijl anderen gevoelens hebben voor zowel volwassenen als minderjarigen. We spreken van hebefilie als iemand zich seksueel aangetrokken voelt tot minderjarigen met beginnende, maar nog niet volledig ontwikkelde secundaire geslachtskenmerken.

Volgens internationaal onderzoek heeft ongeveer 1-3% van de mannen gevoelens voor minderjarigen. In Nederland zijn dit ongeveer tussen de 60.000 en 180.000 mannen. Pedofilie komt ook voor onder vrouwen, al zijn de meeste mensen met een pedofiele voorkeur man. Pedofilie wordt vaak verward met seksueel kindermisbruik. Waar pedofilie verwijst naar een seksuele voorkeur voor minderjarigen, betreft seksueel kindermisbruik strafbaar seksueel gedrag. Het ervaren van seksuele gevoelens voor minderjarigen is niet strafbaar, het verrichten van seksuele handelingen met minderjarigen wel.

Seksueel kindermisbruik en pedofilie worden vaak onterecht met elkaar verward. Uit onderzoek* is gebleken dat in Nederland slechts 20% van het seksueel kindermisbruik wordt gepleegd door daders met een afwijkende seksuele voorkeur, waaronder pedofilie. Dit betekent dat 80% van het seksueel misbruik wordt gepleegd door mensen die géén seksuele voorkeur voor minderjarigen hebben.

* Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen (2014). Op goede grond. De aanpak van seksueel geweld tegen kinderen. Den Haag: Nationaal Rapporteur

In Nederland is de minimumleeftijd voor het instemmen tot het verrichten of ondergaan van seksuele handelingen 16 jaar. Seksuele handelingen met iemand die nog geen 16 jaar oud is, zijn altijd strafbaar. Dat geldt ook wanneer een jongere ermee instemt en er geen dwang is gebruikt. Is iemand ouder dan 16 jaar, dan kan kan hij/zij instemmen met seksuele handelingen, tenzij er sprake is van familiebanden of een ongelijke machtsverhouding. Seks moet dan wel met toestemming zijn. Dat wil zeggen vrijwillig, gelijkwaardig, met zelfrespect, in de juiste ontwikkelingsfase en in een juiste context. Toestemming kan ook bij iemand ouder dan 16 jaar in twijfel worden getrokken. Zeker wanneer het gaat over seksualiteit tussen een meerderjarige en een minderjarige en er sprake is van een gezagsrelatie, een machtsrelatie of autoriteit. Ook in die gevallen is er dus mogelijk sprake van een strafbaar feit.

Hoewel er wordt gesproken over kinderporno, noemen we het liever ‘beeldmateriaal van seksuele uitbuiting van minderjarigen'. Porno heeft als doel seksuele opwinding te creëren en is niet strafbaar. Kinderporno is per definitie seksueel kindermisbruik en wel strafbaar. De term kinderporno schept dus verwarring en dekt zeker niet de ernst van het probleem.

Met beeldmateriaal van seksueel misbruik van minderjarigen bedoelen we foto’s en video’s waarop seksueel gedrag te zien is van iemand die jonger is dan 18 jaar. Afbeeldingen zijn strafbaar wanneer er sprake is van een expliciete seksuele houding, wanneer er seksuele handelingen worden getoond, of wanneer een minderjarige zich in een houding of omgeving met een onmiskenbaar seksuele strekking bevindt. Ook virtueel materiaal kan hieronder vallen, zeker wanneer het niet van echt te onderscheiden is. Nudistische afbeeldingen van minderjarigen zijn niet strafbaar, mits ze zijn opgenomen in huiselijke sfeer van de minderjarige of in een veilige, niet onnatuurlijke omgeving waarbij naturisme en nudisme normaal zijn.

Het bekijken van kinderporno is altijd strafbaar. De minderjarigen waar je naar kijkt, zijn namelijk vrijwel altijd slachtoffer van seksueel kindermisbruik. Door dit materiaal te bekijken, wordt vraag gecreëerd en deze vraag creëert vervolgens aanbod. Door te kijken, draag je dus indirect bij aan het produceren van nieuw materiaal. Ook al denk je misschien ‘ik kijk toch alleen maar’, moet je goed beseffen dat bij het tot stand komen van deze beelden slachtoffers zijn gemaakt.

Het is strafbaar om een minderjarige online aan te zetten tot het verrichten van seksuele handelingen. Ook sexting (het versturen van naaktfoto’s of naaktvideo’s) met minderjarigen is strafbaar. Er is een wetsvoorstel dat het strafbaar stelt om als volwassene te sexchatten met minderjarigen onder de 16 jaar. Sexchatten omvat het op seksuele wijze communiceren via social media, sms, chatrooms, of mails.